map_greece_geo_1_699x696

Δηλαδή, τα κομματικά επιτελεία δουλεύουν τώρα; Ρώτησε ο φίλος σε ένα μπαλκόνι πάνω από το Αιγαίο. Κάποιος είχε φέρει εφημερίδες, ύστερα από μέρες, στο ησυχαστήριό μας και ξεφυλλίζαμε ράθυμα. Ναι, δουλεύουν, μάς δουλεύουν, συντηρούν το σασπένς των εκλογών, για να φαίνονται απαραίτητοι… Ο αποκριθείς συνόψισε στυφά όλη την πολιτική σκηνή.

Λίγο νωρίτερα, συζητούσαμε για την κατάρρευση των τιμών στο ελαιόλαδο και το κρασί, το τέλος των επιδοτούμενων καλιεργειών, τις εκριζώσεις αμπελιών, την εμφανή κάμψη του τουρισμού, τα άδεια πορτοφόλια των παραθεριστών, το σκοτεινό φθινόπωρο. Δηλαδή, για την πραγματική πολιτική.

Η τιμή του ελαιολάδου στους παραγωγούς έχει βυθιστεί στα 1,80 ευρώ το λίτρο, σχεδόν ένα ευρώ λιγότερο από πέρυσι. Η τιμή αυτή για τον παραγωγό με μικρό κλήρο, δηλαδή την πλειονότητα των Ελλήνων ελαιοπαραγωγών, σημαίνει ότι δεν βγάζει ούτε τα λιπάσματα ούτε τα εργατικά. Που σημαίνει ότι όχι μόνο δεν βγάζει το περίφημο συμπληρωματικό εισόδημα ελαιολάδου, αλλά σύντομα δεν θα συμφέρει να βγάζει ούτε το ελαιόλαδο του νοικοκυριού, θα του έρχεται φτηνότερα να αγοράζει συσκευασμένο εισαγωγής…

Παρόμοια κατάρρευση τιμών έχει υποστεί το κρασί. Εκατό χιλιάδες τόνοι περσινού κρασιού παραμένουν αδιάθετοι στις δεξαμενές, ενώ αρχίζει ήδη ο τρύγος και θα σωρευτεί ακόμη περισσότερο κρασί νέας εσοδείας. Οι οινοπαραγωγοί απεγνωσμένα ζητούν στήριξη. Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Ενωση, πλημμυρισμένη από απούλητο κρασί, δίνει κίνητρα για εκρίζωση αμπελιών. Το κρασί του Νέου Κόσμου ξεχειλίζει τα ράφια των σούπερ μάρκετ, ακαταμάχητα φτηνό, άρα, σύμφωνα με την Ε. Ε., οι Ευρωπαίοι οινοπαραγωγοί πρέπει να αλλάξουν καλλιέργεια ή επάγγελμα, να αλλάξουν ζωή.

Πόσο απλό ακούγεται: Ξεπατώνεις αμπελώνες και ελαιώνες αιωνόβιους, αλλάζεις αρχαίες κοινότητες, χωριά, πόλεις, αλλάζεις το τοπίο της Μεσογείου, αλλάζεις τον ορισμό που της έδωσαν οι ιστορικοί: Μεσόγειος λέγεται ο τόπος όπου θάλλει η ελιά, από τον καιρό των Φοινίκων, των Καρχηδονίων, των Ελλήνων, των Ρωμαίων, των Ισραηλιτών και των Αράβων. Ελαία και άμπελος είναι η Μεσόγειος, με λάδι και κρασί τράφηκαν οι θρησκείες, τα εμπόρια και οι τέχνες των λαών της. Και τώρα;

Ναι, ασφαλώς οι μεσογειακοί λαοί της Ε. Ε. έκαναν κατάχρηση των επιδοτήσεων, του προστατευτισμού, του κρατισμού. Και σε τρία χρόνια από τώρα καταργούνται οι επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων – που άλλωστε μακροπρόθεσμα προκάλεσαν ζημιά, αποκοίμισαν τους παραγωγούς και τους διέφθειραν, και εντέλει τους άφησαν ευάλωτους και απροσάρμοστους, όπως τώρα. Για την κακή χρήση των επιδοτήσεων φταίνε πολλοί, όχι μόνο οι αγρότες. Ολο το πολιτικό σύστημα, όλα τα κόμματα. Αλλά και η άκαμπτη πολιτική των Βρυξελλών, που συχνά σχεδιάζεται ερήμην των κοινωνιών.

Για την Ελλάδα, η στρεβλή εφαρμογή της -άκαμπτης, ούτως ή άλλως- Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, συνδυαζόμενη με την κρατική αβελτηρία και τις κουτοπονηριές κυβερνήσεων, βουλευτών και αγροτοπατέρων, και την εκμετάλλευση φτηνής εργατικής δύναμης μεταναστών μετά το 1989, οδήγησαν όχι μόνο σε μείωση του αγροτικού πληθυσμού (που ήταν ζητούμενο άλλωστε της ΚΑΠ), αλλά σε αποδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας, σε περιβαλλοντικές καταστροφές και σε κοινωνική παθογένεια. Η κατασπατάληση των υδάτινων πόρων, η εμμονή σε υδροβόρες και προβληματικές καλλιέργειες, όπως το μη ανταγωνιστικό μα επιδοτούμενο βαμβάκι, έχουν ρημάξει τον θεσσαλικό κάμπο και απειλούν να ρημάξουν και τη Δυτική Ελλάδα εφόσον εκτραπεί ο Αχελώος. Η ερημοποίηση και η υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων απειλούν όλο και περισσότερες περιοχές. Σημειώνεται δηλαδή το εξής παράδοξο: ενώ μειώνεται ο αγροτικός πληθυσμος, αυξάνονται οι περιβαλλοντικές καταστροφές.

Τώρα, με την κατάρρευση των τιμών σε παραδοσιακά προϊόντα μικρών κλήρων, με το τέλος των επιδοτήσεων και με την παγκοσμιοποίηση να φέρνει όχι μόνο φτηνότερα προϊόντα αλλά και κρίση και φτώχεια, η Ελλάδα κάτι πρέπει να κάνει. Δεν κάνει. ΄Η, μάλλον, κάνει κάτι: αποσύρεται διαρκώς από την παραγωγή, από τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, και στρέφεται στις υπηρεσίες.

Αλλά ποιες υπηρεσίες; Πού μπορεί να δουλέψει ο νέος που μπαίνει στην αγορά εργασίας; Μια ματιά στις βάσεις των Πανελλαδικών δίνει την πρώτη απάντηση: στις δημόσιες υπηρεσίες… Οι σχολές που προσφέρουν σίγουρο διορισμό είναι οι πιο περιζήτητες. Διορισμός, λοιπόν, αφενός. Και ειλωτοποίηση με συμβάσεις μερικής απασχόλησης στις υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα, αφετέρου – και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης. Τα παιδιά των αγροτών, των βιομηχανικών εργατών, των τεχνιτών, κυνηγούν ό, τι προσφέρεται υλικά, ό, τι προβάλλεται ως μοντέλο ζωής: μια δουλειά πίσω από ένα γκισέ, ένα γραφείο. Κοπάδια υπαλλήλων white collar, ο ένας να πουλάει υπηρεσίες στον άλλο: δάνεια, κινητά, γκάτζετ, ασφάλειες.

Η κρίση όμως μάς έδειξε ότι οι υπηρεσίες είναι οι πρώτες που πλήττονται και οι πρώτες που κόβουν θέσεις εργασίας. Ο τουρισμός είναι ο πρώτος μεγάλος χαμένος: λιγότεροι οι ξένοι, φοβισμένοι οικονομικά και σφιχτοί οι Ελληνες. Η κάμψη του τουρισμού, εμφανής σε όλα τα θέρετρα, θα μετακυλιστεί στους συνδεόμενους κλάδους, θα αφήσει φτωχότερους και αμήχανους τους πληθυσμούς που επένδυσαν όλο το δυναμικό τους στο επιφανειακά εύκολο κέρδος του τουρισμού, εγκαταλείποντας άλλες ασχολίες, οικοπεδοποιώντας τη γη, ξεπατώνοντας αμπέλια και ελαιώνες.

Σε αυτό το σταυροδρόμι της πολύμορφης κρίσης, πολύμορφη και επινοητική και καινοτόμος πρέπει να είναι η σκέψη μας και η αντίδρασή μας. Η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, η καινοτομική μεταποίηση, η ανάδειξη των διακεκριμένων και ποιοτικών προϊόντων, η εμψύχωση της περιφέρειας, ο προσανατολισμός της νεολαίας προς την παραγωγή, τη δημιουργία και την επιχειρηματικότητα, τα ζωντανά κοινωνκά δίκτυα, αυτά πρέπει να είναι οι απαντήσεις της κοινωνίας. Αυτά είναι πολιτική. Και αυτή την πολιτική δεν την αγγίζει κανένα κομματικό επιτελείο.


http://vlemma.wordpress.com/