Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2014

τι είναι η "Ευθύνη Προστασίας" (Responsibility to protect)

Στις 12 Νοεμβρίου 1998, ο τότε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ -και "σοσιαλιστής"- Χαβιέ Σολάνα εκφώνησε μια βαρυσήμαντη ομιλία με θέμα "Διασφαλίζοντας την ειρήνη στην Ευρώπη". Η ομιλία αυτή έγινε στα πλαίσια ενός συμποσίου για την πολιτική αναθεώρηση της συνθήκης της Βεστφαλίας (1648).

Παρένθεση. Η συνθήκη της Βεστφαλίας είναι η συνθήκη με την οποία όχι μόνο τερματίστηκε ο σκληρός και πολυαίμακτος Τριακονταετής Πόλεμος αλλά μπήκαν και τα θεμέλια για την σύγχρονη Ευρώπη, μιας και σ' αυτήν διατυπώθηκε για πρώτη φορά η έννοια της εθνικής κυριαρχίας. Η βασική βεστφαλιανή αρχή είναι απλή: όλα τα έθνη-κράτη έχουν απόλυτη κυριαρχία επί των εδαφών τους και δεν επιτρέπεται ανάμειξη ξένων δυνάμεων σε εσωτερικά θέματα. Κλείνει η παρένθεση.

Με την μνημειώδη ομιλία του ο Σολάνα διέγραψε τις βεστφαλιανές αρχές, ξεχνώντας ότι όλες οι αστικές επαναστάσεις τού 18ου και του 19ου αιώνα βρήκαν πρόσφορο έδαφος και εκδηλώθηκαν χάρη σ' αυτές ακριβώς τις αρχές. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα της ομιλίας:

- Ο ανθρωπισμός και η δημοκρατία -δυο αξίες ουσιαστικά άσχετες με την βεστφαλιανή τάξη πραγμάτων- μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημεία αναφοράς στην επεξεργασία μιας νέας διεθνούς τάξης, καλύτερα προσαρμοσμένης στην ασφάλεια και τις προκλήσεις τής σύγχρονης Ευρώπης. (...)

- Το βεστφαλιανό σύστημα είχε τα όριά του. Για παράδειγμα, η αρχή τής κυριαρχίας στηρίχθηκε στην βάση τού ανταγωνισμού και όχι της συνεργασίας των κρατών. (...) Επίσης, η ιδέα ενός ισχυρού, κυρίαρχου κράτους υιοθέτησε αργότερα έναν εθνικισμό, ο οποίος εκφυλίστηκε σε μια καταστροφική πολιτική δύναμη. (...)

- Τελικά, ήταν ένα σύστημα που δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ειρήνη. Ούτε μπορούσε να αποτρέψει τον πόλεμο, όπως έχει αποδείξει με τόσο τραγικό τρόπο η ιστορία των τριών τελευταίων αιώνων. (...)


Φυσικά, ο Σολάνα ήξερε πολύ καλά και το τι έλεγε και το γιατί το έλεγε. Πάνω στους δικούς του "προβληματισμούς" στηρίχθηκε η διάλυση κάθε έννοιας εθνικής ανεξαρτησίας και άρχισε να οικοδομείται μια διαδικασία νομιμοποίησης εξωτερικών επεμβάσεων στα εσωτερικά ζητήματα μιας χώρας. Στα ερείπια των βεστφαλιανών αρχών περί εθνικής κυριαρχίας χτίστηκε η περίφημη Ευθύνη Προστασίας (Responsibility to protect), "φιλοσοφική βάση" τής οποίας αποτελεί η αρχή ότι "η εθνική κυριαρχία δεν συνιστά δικαίωμα αλλά ευθύνη".

Υποτίθεται ότι η Ευθύνη Προστασίας απετέλεσε το καταστάλαγμα της ανησυχίας τής διεθνούς κοινότητας μπροστά στην διαπιστωμένη αδυναμία της να αντιδράσει σε γενοκτονίες, όπως εκείνη της Ρουάντας (1994) ή εκείνη της Σρεμπρένιτσας (1995). Στην ουσία, όμως, έλυσε τα χέρια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, επιτρέποντας και νομιμοποιώντας την επέμβασή τους οπουδήποτε στον πλανήτη.

Καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση αυτής της σκοτεινής έννοιας έπαιξε η International Crisis Group, μια ΜΚΟ η οποία ιδρύθηκε το 1995 από τον λόρδο Μαρκ Μάλλοχ-Μπράουν (αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και προσωπικός φίλος τού Τζωρτζ Σόρος) και στην οποία συμμετέχουν γνωστά και μη εξαιρετέα μουσούδια, όπως ο ίδιος ο Χαβιέ Σολάνα (καμμία έκπληξη), ο Γουέσλυ Κλαρκ (διοικητής των νατοϊκών δυνάμεων που βομβάρδισαν την Γιουγκοσλαβία), ο Γιόσκα Φίσσερ ("πράσινος" μεν, ιμπεριαλιστής δε), ο Κόφφι Ανάν (πρώην γ.γ. του ΟΗΕ και γνωστό κουτσούνι των ΗΠΑ), ο Ζμπίγκνιεφ Μπρεζίνσκυ (ο άνθρωπος που εξόπλισε τους ταλιμπάν), ο Ερνέστο Σεδίγιο (πρώην πρόεδρος του Μεξικού που έσφαξε τους Ζαπατίστας), ο Τζωρτζ Σόρος (εμ, πώς;), ο Στάνλεϋ Φίσσερ (διοικητής της Τράπεζας του Ισραήλ), ο Τζωρτζ Ρόμπερτσον (επίσης πρώην γ.γ. τού ΝΑΤΟ), ο Ούτα Τσάπφ (αντιπρόεδρος της γερμανικής βουλής και πρόεδρος της επιτροπής αφοπλισμού) κλπ.

Η αρχή έγινε πριν καλά-καλά συμπληρωθεί ένα εξάμηνο από την περίφημη ομιλία Σολάνα. Στις 24 Μαρτίου 1999, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε τους βομβαρδισμούς τής Γιουγκοσλαβίας, με την δικαιολογία ότι οι γιουγκοσλάβοι αρνούνταν να υπογράψουν συμφωνία για το μέλλον τού Κοσσυφοπεδίου και η άρνησή τους αυτή έβαζε σε κίνδυνο την αλβανική κοινότητα της περιοχής. Κατά το ΝΑΤΟ, δηλαδή, η "ευθύνη προστασίας" μιας κοινότητας επέβαλλε τον βομβαρδισμό -και, εν τέλει, τον διαμελισμό- μιας ολόκληρης χώρας.

Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να διαπιστώσουμε ότι πάνω σ' αυτό το ανοσιούργημα, το οποίο αποκαλείται Ευθύνη Προστασίας, στηρίχτηκε η εισβολή στο Αφγανιστάν (προστασία των κατοίκων από τις αυθαιρεσίες των ταλιμπάν), στο Ιράκ (προστασία των κατοίκων από τις αυθαιρεσίες τού Σαντάμ Χουσσέιν), στην Λιβύη (προστασία των κατοίκων από τις αυθαιρεσίες τού Μουαμμάρ Καντάφι) κλπ. Και, φυσικά, στην ίδια βάση θα στηριχτούν μελλοντικές επεμβάσεις π.χ. σε Συρία (αυθαιρετεί και ο Άσσαντ), σε Ιράν (αυθαιρετούν και οι αγιατολλάχ) και όπου αλλού.

Και τώρα το κερασάκι. Το 2008, η "διεθνής των προστατών" επιχείρησε να επεκτείνει την έννοια της "ευθύνης προστασίας" και στα... φυσικά φαινόμενα! Όταν ο τυφώνας Ναργκίς έπληξε την Μυανμάρ (πρώην Βιρμανία ή Μπούρμα), η στρατιωτική χούντα όχι μόνο δεν δέχτηκε καμμιά ανθρωπιστική βοήθεια αλλά αρνήθηκε και την χορήγηση βίζας στα μέλη των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Τότε, οι Μπους Β(λαξ) και Σαρκοζύ άρχισαν να εξετάζουν το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης κατά της Μυανμάρ στα πλαίσια της "ευθύνης προστασίας" των κατοίκων από τις καταστροφές τού τυφώνα. Οι βιρμανοί έπρεπε να προστατευτούν, έστω και με το ζόρι!
Εκείνο, βέβαια, που δεν είπαν ούτε ο Μπους ούτε ο Σαρκοζύ, ήταν ότι η χούντα τής Μυανμάρ είχε πάψει το αλισβερίσι με τα μονοπώλια της δύσης και είχε πέσει στην αγκαλιά των κινέζων. Αυτή η μεταστροφή απετέλεσε πλήγμα για μερικές καλές εταιρειούλες, όπως η γαλλική Total και η πολιτειακή Halliburton (συμφερόντων τού τότε αντιπροέδρου των ΗΠΑ Ντικ Τσαίηνυ). Επρόκειτο για μια "στρέβλωση", η οποία θα "διορθωνόταν" μετά την επιχείρηση "προστασίας", η οποία -δυστυχώς για τους προστάτες- δεν υλοποιήθηκε τελικά.
πηγη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου