Ιστορική αναδρομή της Λέσβου !

Πατρίδα μεγάλων προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών ήδη από την αρχαιότητα, η Λέσβος με τις πολλές φυσικές ομορφιές και το ξεχωριστό σχήμα της είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της χώρας. Οι απέραντοι ελαιώνες, τα πευκοδάση, το απολιθωμένο δάσος στο Σίγρι, μοναδικό μνημείο της φύσης, οι υγρότοποι, οι κόλποι της Γέρας και της Καλλονής, οι εκτεταμένες αμμουδιές και οι ειδυλλιακές ακρογιαλιές συνθέτουν ένα υπέροχο τοπίο. Σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, βυζαντινά, μεσαιωνικά και οθωμανικά μνημεία, ιστορικά μοναστήρια και εκκλησίες, λαμπρά αρχοντικά και πετρόχτιστα παραδοσιακά σπίτια, παλαιά βιομηχανικά κτίρια αποκαλύπτουν τη μακρά διαδρομή του νησιού μέσα στο χρόνο.

Από τη Λέσβο κατάγονταν μεγάλες προσωπικότητες της αρχαιότητας, όπως οι διάσημοι λυρικοί ποιητές Τέρπανδρος, Αλκαίος, Αρίων και Σαπφώ, ο πολιτικός και νομοθέτης Πιττακός ο Μυτιληναίος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, οι φιλόσοφοι Θεόφραστος και Φανίας, μαθητές του Αριστοτέλη, ο ιστοριογράφος Ελλάνικος.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί οφείλει την ονομασία του στο θεσσαλό ήρωα Λέσβο, γαμπρό του πρώτου βασιλιά της Λέσβου, Μάκαρος (νυμφεύθηκε την κόρη του Μήθυμνα). Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης στη Λέσβο ανάγονται στους Παλαιολιθικούς Χρόνους.

Σημαντικός οικισμός της Πρώιμης Εποχής του Xαλκού (3200-2000 π.X.) έχει έρθει στο φως στην Παραλία Θερμής. Από τους Μυκηναϊκούς Χρόνους στο νησί είναι γνωστά λίγα μόνο κεραμικά ευρήματα (13ος-12ος αι. π.Χ.). Γύρω στο 1100 π.X. ιδρύθηκε στη Λέσβο η πρώτη αιολική αποικία, η Μυτιλήνη. Από εκεί οι Αιολείς πέρασαν αργότερα στην αντικρινή μικρασιατική ακτή και ίδρυσαν μια σειρά από αιολικές πόλεις στην περιοχή που έγινε γνωστή ως "Mυτιληναίων αιγιαλός" ή "Λεσβία χώρα". Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.X. ιδρύθηκε η ομοσπονδία ("Κοινόν") των Λεσβίων, που συγκροτούσαν οι πέντε αυτόνομες πόλεις-κράτη του νησιού Mυτιλήνη, Πύρρα, Άντισσα, Eρεσός και Mήθυμνα. Έδρα του Κοινού των Λεσβίων και χώρος όπου ενώνονταν οι κάτοικοι του νησιού με θρησκευτικούς, πολιτικούς, στρατιωτικούς και δικαστικούς δεσμούς υπήρξε το ιερό του Μέσσου.

Σημαντικό γεγονός των Κλασικών Χρόνων υπήρξε η αποστασία των λεσβιακών πόλεων (πλην της Μήθυμνας) από την Αθηναϊκή Συμμαχία, το 428 π.Χ. Η Λέσβος γνώρισε περίοδο ευημερίας κατά τους Ελληνιστικούς Χρόνους (3ος-1ος αι. π.X.), όταν περιήλθε αρχικά στη σφαίρα επιρροής του Λυσιμάχου της Θράκης και ακολούθως των Πτολεμαίων της Αιγύπτου. Το 88 π.X. το νησί πέρασε στη ρωμαϊκή κυριαρχία. Κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους η Λέσβος προσαρτήθηκε στην Επαρχία της Ασίας και ακολούθως στην Επαρχία των Νήσων, γνώρισε καταστροφές (κατά τους Μιθριδατικούς Πολέμους, 1ος αι. π.Χ.) αλλά και οικονομική άνθηση.

Η Μυτιλήνη αποτέλεσε σταθμό του Αποστόλου Παύλου το 52 μ.Χ., ήδη δε τον 4ο αι. ήταν έδρα επισκοπής και τον 5ο αι. έδρα μητρόπολης. Σε διάφορες θέσεις του νησιού έχουν εντοπιστεί πολυάριθμες παλαιοχριστιανικές βασιλικές. Κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους η Λέσβος δοκιμάστηκε από ξενικές επιδρομές και αποτέλεσε τόπο εξορίας επιφανών προσωπικοτήτων.

Το 1355 ο αυτοκράτορας Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος παραχώρησε το νησί ως προίκα στο σύζυγο της αδελφής του Μαρίας, το γενουάτη Φραγκίσκο Γατελούζο. Οι Γατελούζοι κυβέρνησαν τη Λέσβο ώς το 1462, όταν και αυτή καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Το νησί γνώρισε το 18ο και το 19ο αι. οικονομική και συνακόλουθη πνευματική ανάπτυξη χάρη στη δραστηριότητα των κατοίκων του στους τομείς της βιομηχανίας (ελαιοτριβεία, σαπωνοποιεία κ.ά.), του εμπορίου και της ναυτιλίας.

 Στις 8 Νοεμβρίου του 1912 μοίρα του ελληνικού στόλου υπό τη διοίκηση του υποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη έφθασε στη Μυτιλήνη και απαίτησε από τις τουρκικές αρχές κατοχής την παράδοσή της. Κατά το διάστημα 5-8 Δεκεμβρίου 1912 τα ελληνικά στρατεύματα και τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής συγκρούστηκαν στα υψώματα Σκοτεινού, Πετσοφά, Τυρανιδίου και Κλαπάδου, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της μονής Λειμώνος. Στις 8 Δεκεμβρίου 1912 παραδόθηκε στο ύψωμα Πετσοφά ο ηττημένος τουρκικός στρατός, απελευθερώθηκε ολόκληρο το νησί και τερματίστηκε η μακραίωνη τουρκική κατοχή. Χιλιάδες πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Λέσβο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922).

Εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών του 18ου, του 19ου και του 20ού αι. κατάγονταν από τη Λέσβο (Βενιαμίν ο Λέσβιος, Aργύρης Eφταλιώτης, Στράτης Mυριβήλης, Γεώργιος Ιακωβίδης, Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, Στρατής Ελευθεριάδης - Τεριάντ κ.ά.).


πηγή: diakopes.in.gr