Τρίτος Κόσμος

Αυτό που σήμερα αποκαλούμε Τρίτο Κόσμο εμφανίστηκε στον πλανήτη την εποχή του ιμπεριαλισμού της ύστερης βικτωριανής περιόδου (1870-1900). Η εξαθλίωση, που προκάλεσε η βίαιη ανατροπή των παραδοσιακών τρόπων οργάνωσης των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών, είχε ως αποτέλεσμα την εκπτώχευση μεγάλου μέρους των αγροτικών πληθυσμών, κάτι που οδήγησε, στο πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα, στην εμφάνιση πάμπολλων εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων που, αντίθετα με τις προβλέψεις της κλασικής μαρξικής θεωρίας, είχαν ως βάση τους την ύπαιθρο.

Στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα, και κυρίως την τελευταία τριακονταετία του νεοφιλελεύθερου διεθνοποιημένου ιμπεριαλισμού (είναι χαρακτηριστικό ότι το επίπεδο φτώχειας στη Νιγηρία, που εφήρμοσε κατά γράμμα τα «δομικά προγράμματα» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ανέβηκε από το 28% το 1980, στο 66% το 1996!), η εξαθλίωση και η εκπτώχευση των ήδη εξαθλιωμένων αγροτικών πληθυσμών, που είχε ξεκινήσει τον 19ο αιώνα, ολοκληρώθηκε. Μη έχοντας πια καμία δυνατότητα επιβίωσης στην ύπαιθρο, άρχισαν να συρρέουν κατά εκατομμύρια [οι κάτοικοι των πόλεων στον πλανήτη αυξάνονται κατά 60 εκ. κάθε χρόνο] στις πόλεις του πλανήτη, επιβιώνοντας με όποιον τρόπο μπορούν, σε άθλιες συνθήκες.




Το 2003, υπολογιζόταν ότι από τα 8 δισ. κατοίκων του πλανήτη, τα 5 ζούσαν σε πόλεις. Από αυτούς το 1 δισ. αποτελούνταν από ανθρώπους με μια σχετική οικονομική άνεση, που αποτελούν και το βασικό καταναλωτικό κοινό των προϊόντων της παγκόσμιας παραγωγής. 1,5-2 δισ. αποτελούσαν τη μητροπολιτική εργατική δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ 2 με3 δισ. άνθρωποι (εκ των οποίων τα 2 τουλάχιστον ζούσαν σε παραγκουπόλεις) αποτελούσαν το ανεπίσημο/γκρίζο προλεταριάτο που υπάρχει έξω από τις επίσημες μορφές παραγωγής, και δεν έχει την παραμικρή ελπίδα, ή πιθανότητα, να ενταχθεί σ’ αυτές.


Αποτελούν άραγε αυτοί, οι εκτός επίσημης οικονομίας, άνθρωποι το «νέο επαναστατικό υποκείμενο» του 21ου αιώνα; Αμφίβολο – έως απίθανο. Εξάλλου είναι χαρακτηριστικό ότι τα πιο ανήσυχα στρώματα των φτωχογειτονιών του πλανήτη εντάσσονται, κατά εκατομμύρια, στα δίκτυα αλληλοβοήθειας/εκπαίδευσης /πνευματικής υποστήριξης του Ισλάμ (Βόρεια Αφρική και Ασία) και της Εκκλησίας των Πεντηκοστιανών (Λατινική Αμερική και υποσαχάρια Αφρική).


Κι αν σ’ αυτό το ήδη εκρηκτικό μείγμα προσθέσουμε και τους νεόπτωχους των μεγαπόλεων της Δύσης, καθώς και τους τριτοκοσμικούς μετανάστες που εγκαθίστανται σ’ αυτές, τότε ένα είναι σίγουρο: οι εξεγέρσεις/ταραχές στις μεγαπόλεις του κόσμου θα γίνουν καθημερινό φαινόμενο, η εγκληματικότητα θα αυξάνεται διαρκώς, οι υπεύθυνοι θα νίπτουν τας χείρας των αυξάνοντας τα αστυνομικά –και αναποτελεσματικά- μέτρα καταστολής…

Πόσο ταιριάζει στο σενάριο και η ποινικοποίηση της γεωργίας!


*οι φωτογραφίες είναι απο το λεύκωμα του Σ.Χουτζαίου "Λεσβιακές Φωτοσκιές"
και το άρθρο δημοσιεύτηκε στη Ρήξη, φ.52, 2-5-2009